ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز

مسجد کبود تبریز

مسجد کبود (به ترکی آذربایجانی: گؤی مچید) یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است.

مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرد

در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris) نام برده‌است.

تاریخچه مسجد کبود تبریز

این مسجد طبق کتیبهٔ سردر آن در سال ۸۴۵ هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو

و به دستور دختر او صالحه خانم بنا شده‌است.

پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با نام مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند یاد کرده‌است.

کتیبه‌ای کاشی کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است.

این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سده نهم است

و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است

بازسازی مسجد کبود تبریز

خرابه‌های مسجد برای بیش از ۱۵۰ سال بدون تعمیر باقی ماند تا آنکه با سال ۱۳۱۸ تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد

به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقی‌مانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها آغاز شد.

در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی و گنبد کوچک با طرح و استادکاری استاد محمدرضا معماران بنام انجام شد.

بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد.

خرابکاری در بنای مسجد کبود ۱۳۹۳

در آذرماه ۱۳۹۳ جمعیتی ۵۰ نفری با بهانه برپایی نماز جماعت به سمت این مسجد حرکت نمودند.

آن‌ها توانستند بدون هیچ گونه مداخله‌ای از سوی نهادهای مسول و پلیس مسجد را به اشغال خود درآورند.

جمعیت معترض پس از تسخیر این بنای تاریخی نماز جماعت را در این مکان تاریخی به جای آورند.

در ادامه آن‌ها کف کاشی کاری شده مسجد را مفروش نمودند.

با آغاز فصل سرما با لوله کشی نامناسب گاز شهری بخشی از دیوارهای تاریخی مسجد تخریب شد.

با تسخیر مسجد بازسازی کاشی کاری‌های آن نیز ناتمام ماند.

معماری ساختمان و کاشی‌کاری مسجد کبود

مسجد کبود با تنوع و ظرافت کاشی‌کاری و انواع خطوط به‌کاررفته در آن و به ویژه به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یافته‌است.

سبک معماری این بنا به شیوه آذری است.

بنای اصلی مسجد کبود بنایی آجری می‌باشد. این بنا دارای گنبد اصلی و گنبد جنوبی می‌باشد که بر روی صحن بزرگ و صحن جنوبی کوچک‌تر واقع شده‌اند.

بنا دارای هفت گنبد کوچکتر می‌باشد که سقف شبستان‌های شرقی و غربی و ورودی مسجد را پوشانده‌اند.

در ساختمان گنبدهای مسجد کبود از هیچ سازه‌ای استفاده نشده‌است

همین کار بازسازی گنبدها را با مشکل مواجه نموده‌بود چه معماران معاصر از چگونگی طراحی و ساخت گنبد بدون سازه مسجد آگاهی نداشتند

کاشی‌کاری‌های ایوان ورودی مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده‌است، کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است.

این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به سبک خط کوفی و ثلث می‌باشند و خطاطی آن‌ها توسط نعمت‌الله البواب خوشنویس سده نهم انجاد شده‌است.

سرکاری و نظارت بر ساخت مسجد با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است.

در دیوارهای شبستان کوچک سنگ‌های مرمر که آیه‌هایی از قرآن بر روی آن‌های حک شده است قرار دارند.

مقاله ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز می باشد. همچنین برای دانلود رایگان فیلم های آموزشی، انیمیشن، مستند و مقالات در رابطه با رشته های معماری، عمران، شهرسازی به سایت ایرانیان شهرساز مراجعه کنید.

««دانلود فایل با لینک مستقیم»»